‘Pecking the red dot’, a theatrical lecture on the life and work of Niko Tinbergen – Newcastle (UK)

Behaviour 2013 logo

On august 6th 2013, De meeuwen van Tinbergen will return one last time with a special version of a theatrical lecture during the international ethological conference Behaviour 2013 in Newcastle (UK). With special thanks to Brill Publishers.

To celebrate the 65th anniversary of Behaviour and the 40th anniversary of Niko Tinbergen’s Nobel Prize, Dutch theatre company Cowboy bij Nacht and behavioural biologist Carel ten Cate will team up to deliver a special theatrical lecture about the life and work of Niko Tinbergen (1907 – 1988). Inspired by Tinbergen’s work with herring gulls and his classic experiments on supernormal stimuli, this lecture will provide a brief account of Tinbergen’s experiments on the begging responses of Herring gull chicks, illustrated with a short movie and pictures of Tinbergen’s old notes. Tinbergen’s original data on the famous experiment on the colour of the spot on the lower mandible differ from the well-known textbook figure showing the strongest response to a red spot. Ten Cate will discuss this and show how recent data also provide a novel twist to the story of the supernormal beak. He will end with some modern examples of supernormal stimuli with humans, which is the main subject of a longterm project on Tinbergen by theatre company Cowboy bij Nacht.

Grand Finale in Museum Boerhaave

Op 26, 27 en 28 oktober was de grand finale van De meeuwen van Tinbergen in Museum Boerhaave in Leiden. Het tentenkamp werd opgeslagen onder een oude kastanjeboom in de binnentuin van het in een voormalig klooster gevestigde museum.  Museum Boerhaave is ookwel bekend als het  rijksmuseum van de natuurwetenschappen en huisvest onder meer de Tinbergen collectie gehuisvest; de perfecte plek voor het sluitstuk van onze voorstellingen- en lezingenreeks. In het museum kwamen letterlijk kunst, natuur en wetenschap samen.

De voorstellingen werden voorafgegaan door een theatrale lezing uit de lezingenreeks. Op vrijdag 26 oktober sprak  Bas Haring, hoogleraar Publiek begrip van wetenschap aan de Universiteit Leiden, over ‘supernormaal bezit’ . Hij verkende de menselijke hebberigheid en ons ontspoord consumptie- en koopgedrag. Op zaterdag 27 oktober boog Jeroen Jansz, hoogleraar Communication and Media aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, zich over ‘Supernormale beeldcultuur’ en hoe deze ons gedrag beïnvloedt. Carel ten Cate, hoogleraar gedragsbiologie aan de Universiteit Leiden, sloot op zondag 28 oktober de cyclus af met een lezing over ‘supernormale schattigheid’.

Alle lezingen en voorstellingen waren meer dan uitverkocht. Het hele weekend lang speelden we in een stralende herfstzon voor de laatste paar keer De meeuwen van Tinbergen voor een in rode dekens gewikkeld publiek. De kers op de taart en een stralende afsluiting van dit lange en omvangrijke project.  Rest ons dank aan iedereen die mee heeft gewerkt, mee heeft gekeken, gelezen en zich heeft laten prikkelen!

Theatrale lezing over supernormale beeldcultuur door Jeroen Jansz – TU Eindhoven

Op 17 oktober 2012 vond de theatrale lezing plaats van Jeroen Jansz (hoogleraar Media en Communicatie, Erasum Universiteit Rotterdam)in het studium Generale programma van de Technische Universiteit Eindhoven.

Een zintuiglijke lezing over supernormale prikkels en hoe die in het dagelijks leven ons gedrag beïnvloeden.  Super normale prikkels  zijn kunstmatige prikkels waar we sterker op reageren dan op natuurlijke prikkels.  Jeroen Jansz, hoogleraar Media en Communicatie, reflecteert vanuit zijn vakgebied op dit fenomeen: hoe beïnvloeden games en internet je gedrag? Eén ding is zeker: don’t trust your instincts!

Deze lezing maakt onderdeel uit van het kunst en wetenschapsproject De Meeuwen van Tinbergen van theatergroep Cowboy bij Nacht.

Theatrale lezing ‘Supernormaal Bezit’, door Bas Haring

Op 4 oktober 2012 gaf Bas Haring een lezing bij Studium Generale van de Saxion Hogeschool in Deventer. De lezing is terug te kijken via deze link.

Geld is metaforisch gezien op te vatten als een supernormale prikkel. Geld vertegenwoordigd op een kunstmatige manier een bepaalde waarde en deze waarde is een abstracte prikkel die soms meer aantrekkingskracht op mensen uitoefent dan de producten en diensten die er mee gekocht kunnen worden. Ons gedrag wordt er onbewust vaak flink door beïnvloedt en kan ons hebberig maken. Is deze hebberigheid misschien instinctief? En als dat zo is, zijn we als consumenten en bij het vermeerderen van ons bezit dan niet net als de meeuwen van Tinbergen die een abstracte gestreept stokje verkozen boven de snavel van hun moeder? En zou je zo ver kunnen gaan dat hier deels de oorzaak van de huidige financiële crisis en de daaruit voortvloeiende problemen? Filosoof, hoogleraar publiek begrip van wetenschap en parttime economiestudent Bas Haring verzorgt een lezing over de ongekende krachten van supernormale geldprikkels.

Theatrale lezing Carel ten Cate over ‘Supernormale schattigheid’

Op 25 september vond de drukbezochte theatrale lezing over ‘supernormale schattigheid’ plaats in het Studium Generale programma van de Rijksuniversiteit Groningen. Hoogleraar gedragsbiologie Carel ten Cate (Institute of Biology, Universiteit Leiden) gaf een lezing over de kracht van overdrijving, karikaturen en de evolutie van stripfiguren. Ook kwamen interessante nieuwe inzichten met betrekking tot het oorspronkelijke experiment van Niko Tinbergen aan bod. Deze lezing zal op 28 oktober nogmaals plaatsvinden in Museum Boerhaave te Leiden, waar vervolgens ook de voorstelling/tentoonstelling op binnenplaats te bewonderen is.

Theatrale lezing Tila Pronk over ‘Supernormale aantrekkingskracht’

Op 13 september j.l. vond de eerste theatrale lezing plaats in het kader van De meeuwen van Tinbergen in het Soeterbeeck programma van de Radbout Universiteit Nijmegen. Alle lezingen uit de reeks worden door ons ingeleid met een theatrale scene die de context en oorsprong van het begrip supernormale prikkels verbeeldt. Tila Pronk gaf een lezing over supernormaliteit met betrekking tot (seksuele) aantrekkingskracht. Hieronder kun je de lezing terugkijken en ook een kort item bekijken van de studentenzender Campus in Beeld (vanaf 4:25 – 6:25).

Oerol 2012

Oerol 2012 had het toepasselijke thema ‘De wind voert het woord’, de Oerol organisatie noemde het achteraf de goden verzoeken: inderdaad kan gezegd worden dat de wind er een onstuimig festival van heeft gemaakt. Maar zoals onoverkomelijk op een waddeneiland waren er ook dagen met brandende zon en striemende regen. Het opgetrokken tentenkamp waarin de tentoonstelling plaats had en dat eveneens dienst deed als decor voor de voorstelling kleurde mee met de wisselende luchten: ook Tinbergen zal op de Terschellinger Boschplaat menig bui hebben moeten verduren.

Tien dagen lang hebben we voor een vrijwel uitverkochte duinpan de wereld van de supernormale prikkels en het onderzoek van gedragsbioloog Niko Tinbergen uit de doeken gedaan. Ontzettend fijn waren de vele positieve reacties, de nog na lachende bezoeker en de diep in gedachten verzonken bezoeker die – zorgvuldig de titels uit onze veldbibliotheek overschrijvend – zei dat het onderwerp van de voorstelling hem nog even bezig zou houden. Door de dag heen ontvingen we ook een vrijwel niet-aflatende stroom tentoonstellingsbezoekers; een bevestiging dat de koppeling van theater en tentoonstelling een interessante toevoeging is geweest.

We bedanken de enthousiaste bezoekers, de Oerol organisatie en zeker ook de Terschellinger meeuwen voor een geslaagd festival.
Hierbij een kleine sfeerimpressie van de voorstelling, de tentoonstelling en de excursie naar de meeuwenkolonie.

Here’s something for the weekend #19

Een blog-post over ons project van Marcel van Ool, adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer.

BuitenPlaatsen

Het is Oerol! Helaas ben ik er dit jaar niet bij maar Statsbosbeheer heeft zijn reporters. Zoals in een eerder blog genoemd steunt Staatsbosbeheer de voorstelling De meeuwen van Tinbergen door het gezelschap Cowboy bij Nacht. Dat is niet zo vreemd: het Terschellings landschap en de meeuwen zelf maken onderdeel uit van de voorstelling.

Onze crew heeft op Oerol gefilmd en een teaser gemaakt over de voorstelling. Voordat je ‘m bekijkt, bedenk nog even waarom Nobelprijswinnaar Nico Tinbergen ook alweer zo belangrijk is: hij ontdekte tijdens veldwerk in de meeuwenkolonie op Terschelling de supernormale prikkel. Dat is het fenomeen waarbij instinctief op een kunstmatige prikkel wordt gereageerd, ook als daar geen beloning op volgt. Tinbergen nam waar dat meeuwenjongen niet alleen naar de rode vlek op de snavel van de moeder pikken om haar te bewegen voedsel te geven maar dat zij ook lustig los gaan op een bordkartonnen en uitvergrote kunstmatige variant. Interessant is het nu te kijken wat een supernormale prikkel…

View original post 42 woorden meer

Oerol festival: het eerste weekend

Met toespraken, wind, en veel muziek is afgelopen vrijdag het Oerol festival officieel van start gegaan. Na twee weken repeteren, bouwen en monteren op het eiland was het eindelijk tijd voor de allereerste voorstelling van De meeuwen van Tinbergen. Hoewel ook over Terschelling de hele dag een dikke wolkensluier lag, trok vlak voor aanvang de lucht eindelijk open. In een zonovergoten tentenkamp heeft een grote groep festivalbezoekers kennis gemaakt met Tinbergen en zijn onderwijl langs-scherende meeuwen. Een groot succes!

Bij de daarop volgende voorstellingen hebben we inmiddels – waddeneiland eigen – alle weersomstandigheden voorbij zien komen: met wisselend ‘horizondoek’ als gevolg. Tinbergen in brandende zon, westerstorm (windkracht 8 met windstoten) en slagregen. We kijken uit naar de nog komende dagen met Tinbergen en zijn meeuwen op dit prachtige eiland.

Opbouw en repetities Terschelling – week 1

Inmiddels zijn we alweer een week op het prachtige Terschelling voorbereidingen aan het treffen voor ons project op Oerol. Het opbouwen ging voorspoedig en we hebben al een aantal dagen gerepeteerd in het decor. Zie hieronder voor een beeldverslag van week 1. (En volg Cowboy bij Nacht op Facebook voor regelmatige updates over alle ontwikkelingen.)

Lees verder

Tinbergenlezing 2012 (en de nieuwe grafische vormgeving)

Vrijdag 11 mei was Cowboy bij Nacht bij de jaarlijkse Tinbergenlezing in Leiden, dit jaar gegeven door Tim Birkhead. Een geslaagde avond met een zaal vol biologen en bijzondere aandacht voor ons project. En voor alle aanwezigen een tipje van de sluier wat betreft de nieuwe grafische vormgeving van het project: de echte posters en flyers liggen nu bij de drukker maar we hadden alvast een voorproefje mee. De website zal binnenkort ook een metamorfose ondergaan.

En de repetities zijn begonnen!

Na twee jaar voorbereiding is het moment dan toch daar. De repetities voor de theatervoorstelling zijn begonnen! De komende weken zijn we hard aan het werk bij De Vechtclub in Utrecht.

Crowdfunding geslaagd! / Interview Omrop Fryslan

Onze crowdfundingscampagne is geslaagd! We voelen ons zeer vereerd dat 62 donateurs de moeite hebben willen nemen om ons hiermee te helpen. Het project heeft 83% van het doelbedrag behaald en hierdoor kunnen we de tentoonstelling over Niko Tinbergen en de werking van supernormale prikkels bij mensen op de volledige manier uitvoeren. Op dit moment zijn de vormgevers druk bezig de laatste hand te leggen aan dit tijdelijke veldlaboratorium. Een kleine proefopstelling staat sinds vorige week in onze repetitieruimte en ziet er zeer veelbelovend uit. We hopen dat je in de gelegenheid bent om het project nog eens met eigen ogen te komen bekijken op Oerol, De Karavaan, Fortenmaand Utrecht of Museum Boerhaave.

Luister hier nog een kort interview over de crowdfundingscampagne dat Arnold gaf voor Omrop Fryslân

Geluidsopnames in de meeuwenkolonie / reportage Vara Vroege Vogels

Ik ben de afgelopen dagen nog even op Terschelling geweest voor een laatste locatiebezoek voor we begin juni met de hele groep naar het eiland afreizen. Ook maakte ik daar geluidsopnames in de meeuwenkolonie. En Vara’s Vroege Vogels luisterde mee (uitzending ergens in de komende weken, stay tuned!). Zie onderstaand beeldverslag voor een sfeerimpressie.

Lees verder

De inspiratie van: Arnold (initiator, componist)

Vorige week was ik op bezoek bij prof. Carel ten Cate, verbonden aan het Institute of Biology van de Universiteit Leiden, om meer te weten te komen over het gedrag en de communicatie van zilvermeeuwen. Hij is al lang betrokken bij dit project en vorig jaar, tijdens Oerol 2011, gaf hij al een lezing over Niko Tinbergen en supernormale prikkels.

Ik wil al heel lang de muziek van de voorstelling grotendeels baseren op de klanken die zilvermeeuwen voortbrengen en daarom vroeg ik hem destijds of ik eens langs mocht komen om te kijken met welke technieken onderzoek gedaan wordt naar zang bij vogels en wat er zoal aan literatuur is over gedrag en communicatie bij zilvermeeuwen. Een van zijn promovendi, Wouter Halfwerk, heeft me laten zien met welke technieken zoal gewerkt wordt.

Lees verder

Sex en drugs en de meeuwen van Tinbergen

Marcel van Ool, adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer, wijdde in februari een artikel aan De meeuwen van Tinbergen

BuitenPlaatsen

Wie weet (nog) wat de meeuwen van Tinbergen zijn? Theatergroep Cowboy bij Nacht stoft het gedachtegoed van deze Nobelprijswinnar af en brengt voorstellingen en meer gewijd aan het spraakmakende onderzoek dat Tinbergen deed in een meeuwenkolonie op Terschelling.

Het veldexperiment van Tinbergen uit 1947 leidde tot zijn theorie van de ‘supernormale prikkel’. Meeuwenjongen bleken in hun zucht naar voedsel instinctief te reageren op de rode vlek op de snavel van hun moeder. Een stok met een veel grotere rode stip maakte die reactie heviger: de zilvermeeuw verkoos de kunstsnavel boven de echte snavel, hoewel een prik op de moedersnavel leidde tot voedsel en op de kunstsnavel tot niets.

De stok werkt hier als supernormale prikkel: hij versterkt het instinctieve gedrag zonder dat het bijdraagt aan de evolutie van de soort. Volgens Tinbergen vertoonden zowel dieren als mensen dit gedrag.

Wetenschappelijk kan ik er niks over zeggen maar ik denk dat…

View original post 391 woorden meer

Crowdfunding van start!

En we zijn los! Door middel van crowdfunding – het principe dat veel mensen een kleine investering doen om gezamenlijk een groter bedrag bij elkaar te krijgen – proberen we in een korte tijd voldoende budget bij elkaar te krijgen om het multifunctionele decor van dit project te kunnen realiseren. Voor een periode van 60 dagen is het mogelijk om ons project financieel te ondersteunen via de crowdfundingswebsite Voordekunst. Iedere bijdrage levert natuurlijk ook iets op: kijk voor meer informatie de beloningen op onze pagina op voordekunst.nl. Help ons en zegt het voort!

Evolutionary Game Design: Video Games as Supernormal Stimuli

Ted Talk van Michael Astolfi. Niet de beste Ted Talk die er ooit gegeven is, maar wel met een verhelderend uitgangspunt: de ‘mismatch’ theorie. Deze theorie gaat er van uit dat een diersoort nooit helemaal perfect is aangepast aan zijn huidige omgeving, omdat verschillende eigenschappen evolutionair zijn overgeërfd vanuit het verleden. De soort in zijn huidige vorm loopt dus altijd ‘achter de feiten aan’.

Van wikipedia:

The essence of mismatch theory is that organisms possess traits (including behavioral, emotional, and biological) that have been passed down through generations, preserved by natural selection because of their adaptive function in a given environment. However, the given environment of the evolutionary period can be quite unlike the current environment. Therefore, traits that were at one time adaptive in a certain environment, are now “mismatched” to the environment that the trait is currently present in.

Astolfi legt vervolgens een (redelijk suggestief) verband met games en game development, met de volgende conclusies:

  1. Games zijn supernormale prikkels
  2. Game developers kunnen concepten uit de evolutionaire psychologie gebruiken om beter games te maken
  3. Gamers kunnen uiteindelijk een wereld ervaren waarvoor ze perfect zijn aangepast.

 

Theatrale Lezing met Bas Haring

[Update 9 maart: nieuwe datum is bekend. 12 maart!]

[Update 7 februari: Lezing wordt wegens omstandigheden verplaatst naar een nog nader te bepalen datum]

In het kader van de kunst- en wetenschapsmaand bij Sociëteit De Kring in Amsterdam presenteren we in samenwerking met Bas Haring een ‘theatrale lezing’ over supernormale prikkels in Club Up te Amsterdam.

Overdag hebben we samen met filosoof, bijzonder hoogleraar publiek begrip van wetenschap en Kringlid Bas Haring een werksessie op De Kring. s’Avonds zullen we de voorlopige resultaten voor een select gezelschap van Kringleden en genodigden presenteren in de vorm van een theatrale lezing. Deze presentatie zal een eerste proeve vormen voor de verdere lezingen die we binnen het project zullen gaan ontwikkelen.

Datum en locatie:  Maandag 12 maart 2012 – 20:30 uur, Kleine Gartmanplantsoen 7-9, 1017 RP Amsterdam.

Zie ook: http://www.kring.nl/agenda/kunst-en-wetenschapsmaand-bas-haring-en-cowboy-bij-nacht

Videoimpressie De Proloog – Oerol 2011

Daar is ‘ie dan! Een videoimpressie van De Proloog tijdens Oerol 2011. Zo’n 800 mensen hebben tijdens deze editie een uur lang volledig alleen en in stilte door de ogen Niko Tinbergen naar de prachtige natuur van Terschelling, maar ook vooral naar zichzelf gekeken. Binnenkort presenteren we ook enkele highlights van de ervaringen die toeschouwers tijdens dat uur aan het papier hebben toevertrouwd.